Salcheto & Sustainable Sangiovese

Misschien wel het mooiste aan een baan in de wijn is het feit dat je zoveel markante, eigenzinnige en uiterst interessante persoonlijkheden ontmoet. Mensen met een visie, een opvatting, een filosofie. Mensen die het verschil maken, het anders doen. Michele Manelli is er een prachtig voorbeeld van. Op 30 mei 2018 was hij te gast in Nederland, om ons de wijnen van zijn vooruitstrevende en hyperduurzame wijnhuis Salcheto te presenteren.

Ter inleiding op Micheles presentatie friste onze eigen huis-oenoloog Gerhard Horstink ons geheugen kort op met de belangrijkste ins en outs van de regio:

De invloed van de bodemsoort
Montepulciano, zo’n 120 kilometer ten zuidoosten van Florence, is eigenlijk maar heel klein: met z’n 1300 hectare is het gebiedje verantwoordelijk voor nog geen 3% van het totaal aangeplante wijngaardareaal in Toscane. De geografische diversiteit is dan wel weer groot. De wijngaarden liggen versnipperd over heuvelachtig terrein, op hoogten variërend van 250 tot 600 meter. In de hoger gelegen wijngaarden is de bodem overwegend zandhoudend. Naarmate je verder afdaalt, neemt de hoeveelheid klei in de bodem verder toe en een enkele wijngaard heeft kalkhoudende grond. Dit betekent dat het nogal wat uitmaakt waar een producent zijn wijngaarden bezit. De diverse hoogten, de expositie ten opzichte van de zon en de bodemsoorten geven verschillende resultaten, zowel qua druiven als qua wijnen.

Verschillen in klimaat
Voor het klimaat in Montepulciano geldt dat het in grote lijnen Mediterraan is – zoals ook voor de rest van Toscane geldt – maar wel met behoorlijke onderlinge verschillen tussen de diverse microklimaten. Wanneer je Montepulciano met Montalcino vergelijkt, geldt dat Montepulciano warme, maar niet per se droge zomers kent, terwijl Montalcino juist getypeerd wordt door warme én droge zomers.

De herkomstbenamingen
Het gebied kent drie officiële herkomstbenamingen: Vino Nobile di Montepulciano (in 1980 een van de eerste vier DOCG’s van Italië), Rosso di Montepulciano en Vin Santo di Montepulciano. De Vino Nobile en Rosso zijn beide rood, met sangiovese (lokaal prugnolo gentile) als belangrijkste druif. De Vin Santo is meestal van witte druiven gemaakt (malvasia, grechetto, trebbiano), maar kan ook rood zijn (sangiovese). Er zijn een kleine tachtig producenten actief in de regio. Een aantal van de grote namen zijn Aviognesi, Boscarelli, Contucci, Polizano en natuurlijk Salcheto.

Salcheto: het duurzaamste domein van Toscane
It’s all in the name gaat absoluut op voor Salcheto. Het is namelijk de naam van de beek die ontspringt bij Montepulciano en daarvandaan door de vallei kronkelt, maar verwijst ook naar ‘salco’, de lokale Toscaanse benaming voor ‘salice’, oftewel wilg. Niet alleen groeien die wilgen in overvloed langs de beek, ze vervullen van oudsher ook een belangrijke rol in de wijnbouw: nog altijd worden wilgentakken gebruikt om de stokken op te binden. Zo staat de naam symbool voor de verbinding tussen natuurlijke hulpbronnen en het wijnmaak-bestaan. En dat is nou precies de essentie van Salcheto: sustainability is it’s middle name!

Duurzaam op ieder vlak
Michele mag gerust worden beschouwd als pionier van de duurzame wijnbouw. Wij kennen geen wijnmaker die duurzaamheid zozeer tot kunst verheven heeft als hij. Vanaf zijn aantreden op het domein in 1997 werkt hij volgens biologische en biodynamische principes, om zoveel mogelijk in harmonie met de omgeving te werken en de natuur zo min mogelijk uit te putten. De state of the art wijnkelder werkt volledig energieneutraal, het domein produceert z’n eigen compost en al het hout dat gebruikt wordt, komt uit verantwoord beheerde bossen. Zelfs de lege flessen (die op zich al tot de lichtste en dus meest ecologische op de markt behoren) worden gerecycled tot hippe waterglazen. Het doel is een zo laag mogelijke carbon footprint en water footprint, en zoveel mogelijk biodiversiteit.

Compromisloze kwaliteit
Naast sustainability heeft Salcheto nog een andere middle name, namelijk sangiovese. En wel van compromisloze kwaliteit. Sangiovese is de basis voor alle rode wijnen van het domein, zo hier en daar aangevuld met kleine percentages canaiolo, colorino, mammolo en merlot. Al sinds de start wil Michele wijn maken in een open, pure, fruitige en elegante stijl, niet in de zwoele, krachtige stijl die je ook veel aantreft in Toscane. Om het karakter van de druif zoveel mogelijk te laten spreken, werkt hij met natuurlijke gisten, gebruikt hij geen sulfiet en past hij de houtrijping gedoseerd toe.

Spannende nieuwe wijnen
Recentelijk heeft Michele deze zogenaamde non-interventionist-benadering naar een hoger plan getild, met een spannende nieuwe serie wijnen genaamd Obvius. Michele omschrijft de gedachte achter deze wijnen heel treffend als de ‘grape only method’. Alleen druiven, geen toevoegingen of manipulaties, vanzelfsprekend toch? Dit vonden ze bij Salcheto ook, vandaar de naam Obvius.

De wijnen: the proof is in the pudding
Na deze prachtige presentatie werd het tijd om de daad bij het woord te voegen. Michele presenteerde ons een prachtige line-up. We begonnen met de heerlijk sappige Chianti en Rosso, gevolgd door een indrukwekkende serie Vino Nobiles in jonge en gerijpte variant. We sloten de proeverij af met de pure Obvius-wijnen in wit en rood. Hoewel de meningen over laatstgenoemde wijnen enigszins verdeeld waren, was men over de ‘reguliere’ rode wijnen unaniem: buonissimi!

door Lara Mol  | 13 juni 2018